Choroby i zaburzenia układu nerwowego, odpowiedzialnego za jakość naszej pamięci, mogą dotknąć ludzi w każdym wieku. Szczególnie podatną grupą ryzyka są osoby starsze i narażone w pracy na stale wysoki poziom stresu. Nie bez znaczenia są również w tym przypadku uwarunkowania genetyczne.
Pamięć ze względu na kryterium czasu przechowywania wspomnień dzielimy na krótko i długotrwałą. Sposób na kodowanie pamięci zawiera się w informacjach semantycznych i epizodycznych. Odtwarzanie główne następuje w sposób deklaratywny bądź niedeklaratywny. Odtwarzanie i przypominanie sobie przebiega w sposób mimowolny lub dobrowolny.
Oprócz tego tak uproszczono przedstawionego procesu pamięciowego, wyróżniamy wiele typów pamięci, jak pamięć autobiograficzna, prospektywna czy operacyjna. Czyli krótko mówiąc pamięć o tym co było, o tym co jest, i o tym co planujemy. W chorobach powodujących zaburzenia pamięci, następuje patologiczne zniekształcenie jednego z tych typów pamięci, przez co w efekcie podany proces pamięciowy psuje się na jednym ze swoich elementów, co może prowadzić do zjawiska obserwowanego w dominie – rujnowania całej układanki, w tym przypadku sieci wspomnień, pamięci podręcznej, ubytkach w śladach pamięciowych. W przypadku choroby Alzheimera wpierw atakowana jest właśnie pamięć operacyjna, później pamięć o przeszłości, a w końcowym etapie umiejętność planowania. Inaczej, jeśli chodzi o chorobę Parkinsona, w której to na początku szwankuje pamięć ruchowa, dynamiczna, a dopiero w kolejnych etapach, pamięć autobiograficzna. Możemy też tutaj mówić o hipermnezji, czyli super wzmożonej pamięci. Tak naprawdę każdy z nas spotyka się z zaburzeniami pamięci, dotyczą nas one bardzo często. Są to zazwyczaj drobne kwestie, które wyleciały nam z głowy. Ten typ problemów z odpamiętywaniem nazwany został „na końcu języka”.